تحلیل ژنتیکی صفات تولیدی و تولیدمثلی اولین دوره شیردهی گاوهای هلشتاین اقلیم خشک بیابانی ایران با استفاده از مدل دام چند صفتی

سابقه و هدف: صفات تولیدی و تولیدمثلی نقش مهمی در صنعت گاو شیری و بازده اقتصادی آن دارند. ارتباط ژنتیکی صفات تولیدی و تولیدمثلی در جهت خلاف یکدیگر می باشد و افزایش تولید شیر باعث کاهش بازده تولید مثلی و افزایش مشهود هزینه‌های جایگزینی تلیسه ها در گله‌های تجاری شیری می‌شود. مدل دام چند صفتی به دلیل در نظر گرفتن روابط بین صفات روش مناسبی در تحلیل ژنتیکی توأم صفات با وراثت‌پذیری پائین و بالا می‌باشد و دقت ارزیابی را افزایش می‌دهد. ایران با توجه به شرایط متفاوت دما و رطوبت در نواحی مختلف اقلیم های متفاوتی دارد و از طرفی اقلیم به صورت مستقیم و غیر مستقیم در تولید حیوانات اثر دارد. بنایراین هدف از این مطالعه برآورد پارامترهای ژنتیکی و محاسبه روند فنوتیپی و ژنتیکی برخی صفات تولیدی و تولیدمثلی گاوهای شیری هلشتاین اقلیم خشک بیابانی ایران با استفاده از مدل دام چند صفتی بود.
مواد و روش ها: در این تحقیق به منظور آنالیز ژنتیکی صفات تولیدی ( شیر، چربی، پروتئین، درصد چربی و پروتئین 305 روز و صفات تولیدمثلی ( طول دوره خشکی، سن اولین زایش و فاصله گوساله‌زایی) گاوهای شیری هلشتاین در اقلیم خشک بیابانی ایران از 5403 رکورد که طی سال های 1375تا 1388 توسط مرکز اصلاح نژاد دام کشور جمع آوری شده بود استفاده گردید. برآورد مؤلفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های واریانس و کواریانس، ارزش‌های ارثی و همبستگی‌های ژنتیکی و فنوتیپی به روش حداکثر درستنمائی محدود شده براساس مدل دام چند صفتی با استفاده از نرم افزار ژنتیکیDMU انجام گردید. روند ژنتیکی و فنوتیپی به ترتیب از تابعیت میانگین ارزش اصلاحی و میانگین فنوتیپی صفات بر سال زایش محاسبه گردید.
یافته ها: وراثت‌پذیری صفات تولید شیر، مقدار چربی، درصد چربی، مقدار پروتئین و درصد پروتئین، طول دوره خشکی، سن اولین زایش و فاصله گوساله‌زایی به ترتیب 23/0، 27/0، 39/0، 28/0، 41/0، 03/0، 25/0 و 05/0بودند. قدر مطلق همبستگی ژنتیکی در محدوده 01/0 (مقدار چربی و طول دوره خشکی) تا 84/0 ( مقدار شیر و مقدار پروتئین) و همبستگی فنوتیپی بین 01/0 (مقدار پروتئین با مقدار چربی و سن اولین زایش با درصد پروتئین) تا 91/0 ( تولید شیر و مقدار پروتئین) بود. روند ژنتیکی ( برای دختران) برای صفات تولید شیر (88/0±) 48/4، مقدار پروتئین (03/0±) 08/0 کیلوگرم و درصد پروتئین (0002/0±) 001/0- درصد بود (01/0Pنتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان داد روند فنوتیپی تمامی صفات تولیدی و تولیدمثلی و روند ژنتیکی صفات تولید شیر و مقدار پروتئین مطلوب و معنی دار بود.