سابقه و هدف: استفاده از سویای برشته در جیره گاوهای شیری رایج است، اما دمای برشته کردن و اثر آن بر عملکرد دام و بخش‌های پروتئینی جیره به خوبی شناخته نشده است. برای از بین بردن مواد ضد تغذیه‌ای و افزایش پروتئین عبوری، دانه سویا فراوری می‌شود و حرارت رایج‌ترین روش فراوری دانه سویا است. هدف اصلی این تحقیق برآورد اثر دمای برشته کردن سویا بر بخش‌های پروتئینی جیره، عملکرد شیردهی گاوهای شیرده، و مقایسه اقتصادی دانه سویای برشته با کنجاله سویای لیگنوسولفاته بود. مواد و روشها: برای بررسی تاثیر سویای برشته شده در دماهای مختلف بر مصرف خوراک، تولید و ترکیب شیر از 8 گاو هلشتاین اواسط زایش، با میانگین روزهای شیردهی 14±92 و تولید شیر 3±9/42 کیلوگرم در روز، در یک طرح مربع لاتین 4×4 تکرار شده استفاده شد. تیمار شاهد دارای کنجاله سویای لیگنوسولفاته و نمک‌های کلسیمی اسیدهای چرب بود و تیمارهای 2، 3 و 4 به ترتیب دارای سویای برشته شده در دمای 115، 130 و 145 درجه بودند. جیره‌ها دارای 40 درصد علوفه و 60 درصد کنسانتره بود. یافتهها: ماده خشک مصرفی تمایل به افزایش در جیره شاهد نسبت به جیره‌های دارای سویای برشته داشت. تولید شیر و شیر تصحیح شده در جیره شاهد از جیره‌های دارای سویای برشته بیشتر بود. تفاوتی در کارایی (شیر تصحیح شده بر مصرف خوراک) بین جیره شاهد و جیره‌های دارای سویای برشته و همچنین بین دماهای مختلف برشته کردن وجود نداشت. درصد چربی شیر برای سویای برشته شده در دمای 130 درجه از سویای برشته شده در دماهای 115 یا 145 درجه بیشتر بود. از لحاظ اقتصادی، جیره شاهد نسبت به جیره‌های دارای سویای برشته گران‌تر بود و نسبت درآمد به هزینه جیره‌های حاوی دانه سویای برشته بطور معنی‌داری نسبت به جیره شاهد بیشتر بود. جیره حاوی دانه سویای برشته شده در دمای 130 درجه نسبت به سایر جیره‌ها میزان کمتری از پروتئین قابل هضم در روده داشت. دانه سویای برشته شده در دمای 130 و 145 درجه میزان کمتری از بخش پروتئین با تجزیه متوسط و میزان بیشتری از بخش پروتئین کند تجزیه نسبت به دمای 115 درجه و تیمار شاهد داشتند. پروتئین غیر قابل تجزیه همبستگی بیشتری با تولید شیر و ماده خشک مصرفی نسبت به پروتئین قابل تجزیه داشت. در بین بخش‌های مختلف پروتئینی، بخش با تجزیه متوسط در شکمبه همبستگی بالایی با مصرف خوراک، تولید و ترکیبات شیر داشت. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که گاوهایی که جیره شاهد مصرف کردند تولید شیر و مصرف خوراک بالاتری از گاوهایی که سویای برشته مصرف کرده بودند داشتند. در بین دماهای مختلف برشته کردن (115، 130 و 145 درجه)، سویای برشته شده در دمای 115 درجه سانتی‌گراد مصرف خوراک کمتر و تولید شیر بالاتری داشت. بخش پروتئین با تجزیه متوسط در شکمبه مهمترین بخش بین بخش‌های پروتئینی است و بیشترین همبستگی را با مصرف خوراک، تولید و ترکیب شیر دارد.
)