پاسخ‌های عملکردی گاوهای شیرده هلشتاین تغذیه شده با جیره‌های با اندازه ذرات متفاوت علوفه یونجه خشک

سابقه و هدف: اندازه ذرات علوفه دارای دو جنبه متضاد بر عملکرد حیوان است. از یک طرف، تغذیه علوفه‌هایی با ذرات بلند سبب افزایش فعالیت جویدن و pH شکمبه‌ای و کاهش خطر اسیدوز تحت حاد، از طرف دیگر سبب کاهش نرخ عبور مواد هضمی و در پی آن خوراک مصرفی و سپس شیر تولیدی می‌شود. لذا این آزمایش به‌منظور تعیین پاسخ‌های عملکردی گاوهای شیرده تغذیه شده با جیره‌هایی حاوی علوفه یونجه خشک با اندازه ذرات دارای میانگین هندسی 09/3 و 65/4 میلی‌متر انجام شد.
مواد و روش‌ها: در این آزمایش از 8 رأس گاو هلشتاین مشابه با توجه به مرحله تولید، وزن، سن، نژاد و سلامت، در قالب طرح چرخشی یا گردان 2×2 (دو تیمار در دو دوره آزمایش 21 روزه (2 هفته برای سازگاری با جیره و 7 روز به‌منظور نمونه‌برداری)) با 4 تکرار در هر تیمار استفاده شد. در طی 7 روز نمونه‌گیری، مصرف خوراک، شاخص‌های خونی و شیر اندازه‌گیری شد.
یافته‌ها: مقدار ماده خشک مصرفی گاوها با کاهش اندازه ذرات علوفه یونجه افزایش پیدا کرد (25 در مقابل 5/22 کیلوگرم در روز). کربوهیدات‌های غیر الیافی، ماده آلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، خاکستر و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی مصرفی نیز با افزایش اندازه ذرات یونجه خشک کاهش یافت. الیاف مؤثر فیزیکی بزرگ‌تر از 8 میلی‌متر مصرفی در این آزمایش بین دو تیمار از لحاظ آماری معنی‌دار بود، که در جیره با اندازه ذرات ریزتر در مقایسه با جیره با اندازه ذرات بزرگ‌تر مقدار کمتری بود (41/0 در مقابل 52/0 کیلوگرم). با افزایش میانگین هندسی اندازه ذرات یونجه خشک جیره از 09/3 به 65/4 میلی‌متر، مقدار شیر تولیدی تغییری نکرد، در حالی‌که درصد چربی شیر تولیدی از 26/3 به 65/3 درصد افزایش داشت. در این آزمایش محتوای پروتئین، لاکتوز، اوره، مواد جامد غیر چربی شیر ، کل مواد جامد شیر و تعداد سلول‌های بدنی شیر در بین دو تیمار تفاوت معنی‌داری نداشت. با افزایش اندازه ذرات علوفه خشک جیره محتوای گلوگز و تری‌گلسیرید خون گاوها با افزایش اندازه ذرات افزایش یافت. محتوای انسولین خون در گاوهای تغذیه شده با جیره‌های دارای میانگین هندسی بزرگ‌تر علوفه خشک، بیشتر بود (29/16 و 86/12 میلی‌گرم بر دسی لیتر). محتوای کلسترول، آنتی‌اکسیدان، اوره و اسید بتاهیدروکسی ‌بوتیریک در بین دو تیمار اندازه ذرات علوفه یونجه خشک جیره تفاوت معنی‌داری نداشت. با توجه به نتایج به‌دست آمده از این آزمایش، با کاهش اندازه ذرات علوفه یونجه خشک و جیره اسیدیته مایع شکمبه‌ای کاهش پیدا کرد. اسیدیته مایع شکمبه برای جیره حاوی یونجه با میانگین هندسی 09/3 و 65/4 به ترتیب 09/6 و 39/6 بود.
نتیجه‌گیری: با افزایش اندازه ذرات علوفه یونجه، pH مایع شکمبه، ماده خشک مصرفی و چربی شیر بیشتر شد.